#ពាក្យខ្មែរ_មីនា

24 June 2015 · 

#ពាក្យខ្មែរ៖ តើ "មីនា" ឈ្មោះខែទី៣ តាមប្រក្រតីទិនសុរិយគតិ អានថា /មីនា/ ឬ /មីណា/ ឬ /ម៉ីណា/ ?

កាលសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ (១៩៧០ - ១៩៧៥) មានការជជែកវែកញែកគ្នាមិនដាច់ស្រេចលើ អំណានសំឡេង នៃពាក្យនេះ
ក្នុងមជ្ឈដ្ឋានអ្នកអក្សរសាស្ត្រ។ មានក្រុមទស្សនៈដែលអាចចែកញែកជាបីពួកធំំ។ មួយពួកៗមានទឡ្ហីករណ៍ (arguments) រៀងៗខ្លួន។

១. ក្រុមអ្នក"ខ្មែរនិយម" (ខ្ញុំមិនប្រើពាក្យ ខេមរនិយម ទេ) លើកសំអាងតាមហេតុផលថា តាមអំណានធម្មជាតិខ្មែរ ដូចបញ្ជាក់ដោយឲ្យក្មេងៗសិស្សសាលាបឋមសិក្សាថ្នាក់ដំបូងៗ (ដែលនៅមិនទាន់ស្គាល់ក្លិនបាលីសំស្ក្រឹត) អាននោះ គេពិតជាឮ អំណានខ្មែរសុទ្ធ "មី នា" ឬដូចក្នុងពាក្យ ម្នាក់ « មួយនាក់។

២. ក្រុម"ខេមរនិយម" ខ្មែរនិន្នាការទូលាយបាលីសំស្ក្រឹត មានអំណះអំណាងសមហេុផលរបស់ខ្លួនដែរថា
មីនា (បាលី សរសេរតាមអក្ខរៈឡាតាំង mina) អាន /មី ណា/
ប៉ុន្តែ

៣. ក្រុមទី៣ (អាចថា អ្នកបាលីចំតួ ឬយ៉ាងណានោះ) មានហេតុផលរបស់ខ្លួនវែកញែកថា ដូច្នេះ គេគួរតែអានពាក្យ មីនា នេះដែលខ្ចីពីបាលីមកនោះថា /ម៉ីណា/ ពីព្រោះ ក្នុងភាសាបាលីសរសេរតាមអក្ខរក្រមឡាតាំង i អានជាសំឡេងខ្មែរថា /អិ - អី/ ដូចជា Inadana Jati /ឥណាដាណាហ្សាទី/ "ឥណទានជាតិ" ឬបែបពាក្យ Siri អានជាខ្មែរថា /សិរី/... គឺដូចដែលយើងដឹងសព្វថ្ងៃនេះ នូវអំណានពាក្យ Sihanouk ថា /សីហនុ សីហាក់នុ/ ។

ក្រុមទី២ បានបកផ្ទប់ថា ម មានខ្យល់ /អ៊/ ទើប mi- មី- អានថា /មី/ មិនមែន /ម៉ី/ រីឯ ស មានខ្យល់ /អ/ ទើប Si- អានតាមបែបខ្មែរថា /សិ - សី/ ។

អក្ខរក្រមឡាតាំង n និង m សរសេរក្នុងពាក្យបាលីសំស្ក្រឹតនោះ ប្ដូររូបមកក្នុងពាក្យខ្មែររៀងគ្នាជា ន និង ម ដែលអានសំឡេងជា ខ្យល់/អ/ឬ/អ៊/ តាមពាក្យប្រភពដើម។

ពាក្យ មីនា ដែលមានការប្រកាន់ថាគួរអានថា /មីណា/ នោះ មានការលើកផ្ទុញថា ចុះហេតុអ្វីក៏មិនសរសេរជា "មីណា" ទៅ? ចម្លើយមិនជ្រះស្រលះ ប្រហែលជា បើសរសេរថា មីណា ដូច្នេះវាចេញជារូបសព្ទ ដែលទង្គិចអារម្មណ៍ដូចនឹងឃើញនិងឮពាក្យ ដែលសីលធម៌សង្គមខ្មែរចាត់ទុកស្មើនឹងពាក្យជេរ ដែលអាចនាំឲ្យមានការយកទៅនិយាយកំប្លុកកំប្លែងលេងសើច ឬចំអករាលដាលជាប្រការអវិជ្ជមានផ្សេងៗពាសពេញសង្គម។ តើហេតុផលនេះទេដឹងដែលពាក្យ មីនា ដែលគេអានថា /មី-ណា/ ពុំប្ដូររូបតាមអំណានសំឡេងនោះ?

អំណានសំឡេងពាក្យក្នុងភាសាខ្មែរមានករណីលើកលែង តាមទម្លាប់ប្រើប្រាស់ទូទៅឬតាមតំបន់ តាមប្រភពកំណើតឬកម្ចីពាក្យផ្សេងៗ ។ល។ ដូចជា៖

លិច (ទិស) អានថា ឡិច , (កិ) អានថា លិច
បេតី /ប៉ែតី/ និង មិថុនា /មិថុណា/ ខ្ចីពីបាលី
សម្ដេច /សំដាច់/ ពាក្យខ្មែរ ពីបុរាណ (?)

អំពីការសរសេរនឹង េ បែរជាឮអានថា ែ នៅក្នងពាក្យ ហេតុ និង ុ នៅក្នុងពាក្យ តុ ឮអានថា /តុក/វិញ សម្ដេចសង្ឃ ជួន ណាត បានអធិប្បាយថា តាមត្រូវ ពាក្យ ហេតុ ខ្ចីពីបាលីនេះ គេអាន /ហេ តុ/ ឬ /ហេត/ ក្លាយទៅជាធ្លាប់មាត់ថា /ហែត/ ដូច្នេះទៅ។

រីឯពាក្យ តុ ព្រះអង្គបានឆ្លើយនឹងម្ចាស់សំណួរជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់ ដែលថា ពាក្យ តុ សរសេរគ្មាន ក ប្រកបពីក្រោយទេ ហេតុអ្វីអានថា /តុក/? (ផ្សាយតាមវិទ្យុជាតិ ក្នុងទសវត្សរ៍ទី៦០)។ ព្រះអង្គបានមានព្រះថេរដីកា ថា "ពាក្យហ្នឹងគេអានតែ /តុ/ ពុំមែន /តុក/ ទេ។ លោកឯងអានពាក្យ តុ ថា /តុក/ តែមាត់ឯង"។